Skakun – co warto wiedzieć o tym pająku?

Skakuny stanowią powszechnie znane grono pająków, obejmujące aż 13% wszystkich znanych gatunków. Charakteryzują się niezwykłą urodą oraz ciekawymi zachowaniami. Wyjątkowość rodziny Skakunowatych polega na tym, że jej przedstawiciele nie budują pajęczyn, a wykorzystują sieci głównie jako zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości podczas polowania.

Te pajęczaki charakteryzują się znakomitym wzrokiem. Ich oczy umiejscowione są z przodu i po bokach głowotułowia, rozmieszczone w trzech lub czterech rzędach. Parę oczu położonych centralnie uważa się za najważniejszą, zapewniającą widzenie kolorów oraz zdolność do postrzegania głębi i oceniania odległości do obiektów obserwowanych.

Skakuny są fascynującymi drapieżnikami, które atakują swoje ofiary poprzez skoki. Czasem polują nawet na zdobycz o wiele większą od nich samych - 2-3 krotności ich rozmiaru.

Przeciętny rozmiar polskich gatunków skakunów oscyluje od 2 do 12 mm, co czyni go niewielkim pająkiem. Mimo to, ma on nadzwyczajne zdolności, takie jak pamiętanie układu terenu, na którym żyje, oraz zdolność uczenia się na podstawie popełnionych błędów, co poprawia efektywność polowań w przyszłości.

W Polsce zidentyfikowano 62 gatunki, takie jak skakun arlekinowy (Salticus scenicus), rozciągnik mchuś, strojnik nadobny oraz mrówczynka.

Czy skakuny są jadowite?

Tak, są jadowite, jednak ich jad nie jest groźny dla człowieka. Dodatkowo istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że tak niewielki pająk przebije skórę człowieka.
 

Jak dobrać i przygotować odpowiednie terrarium dla skakuna?
 

Wielkość docelowego terrarium dla skakuna będzie zależała od konkretnego gatunku oraz ich rozmiaru. Dla mniejszych gatunków, dobrze sprawdzą się kliszówki i pojemniki hodowlane o wielkości około 5 cm x 5 cm x 10 cm, podczas gdy większe skakuny mogą wymagać terrarium o rozmiarach 10 cm x 9 cm x 15 cm lub 12 cm x 12 cm x 23 cm.

Przy wyborze podłoża istnieje kilka opcji, a to, które się wybierze, zależy od danego gatunku. W przypadku gatunków tropikalnych, dobrym wyborem jest wyparzony torf, który nie pleśnieje i skutecznie utrzymuje wilgotność. Możliwe opcje to także wermikulit, szczególnie jeśli w terrarium nie ma żywych roślin. Włókno kokosowe jest estetyczne, ale może być problematyczne z powodu pleśni, szczególnie przy niewystarczającej wentylacji. Dla skakunów preferujących suche środowisko, piasek, mech lub żwir mogą się świetnie sprawdzać, a dla maluchów w kliszówkach ręczniki papierowe skutecznie pomogą w utrzymaniu wilgotności, szczególnie przy skakunach tropikalnych.

Elementy dekoracyjne (takie jak kora korkowa, mech chrobotek) dodają terrarium uroku. Warto pamiętać, że te pajęczaki lubią zajmować wysokie punkty, więc umieszczenie cienkiego bambusa lub sztucznych roślin w górnej części terrarium, które służą za punkt podparcia, może stworzyć przytulne miejsce, cenione przez te pająki.

Czy skakuny można trzymać razem?

Pająki te są drapieżnikami. Trzymanie więcej niż jednego osobnika w pojemniku hodowlanym może doprowadzić do kanibalizmu.  

Jak hodować skakuny?

• skakuny europejskie, które preferują wilgotność w przedziale 50%-60% oraz temperaturę w okolicach 24-26°C w ciągu dnia i 21-22°C w nocy;

• europejskie występujące w wilgotnych środowiskach, gdzie wilgotność sięga 70%-80% przy temperaturze 24-26°C w dzień i 21-22°C w nocy;

• egzotyczne gatunki sucholubne, które czują się dobrze przy wilgotności 60-70% i temperaturze 25-29°C w dzień oraz 23-25°C w nocy;

• tropikalne, które żyją w obszarach o dużej wilgotności (70-80%) i temperaturze 26-28°C w dzień oraz 22-25°C w nocy.

Dla gatunków sucholubnych zaleca się zapewnienie odpowiedniej wentylacji, aby zapobiec zaduchowi w terrarium, podczas gdy dla tych zamieszkujących wilgotne siedliska, ważne jest utrzymanie właściwej wilgotności poprzez starannie przygotowaną wentylację. Nadmierna wilgoć lub brak przewiewu może prowadzić do niekorzystnych skutków (w tym do śmierci pupila), dlatego ważne jest utrzymanie właściwej równowagi.

Ile żyje skakun?

Skakuny żyją zwykle przez 12 miesięcy, samice skakuna żyją nawet 2-3 lata.

Jak karmić skakuna?

Wylęg skakuna L1 należy żywić skoczogonkami i muszkami owocowymi, głównie gatunku Drosophila melanogaster (D. hydei będą odpowiednie dla L3-L4). W miarę wzrostu skakunów, wartość odżywcza ich pożywienia powinna wzrastać - dla podrostków można wprowadzić pokarm w postaci larw i much Hermetia illucens oraz małych karaczanów tureckich, dla dorosłych osobników dobrze sprawdza się dodatkowo podrośnięte karaczany i mączniki.

Mimo zdolności tych zwierząt do atakowania ofiar znacznie większych od nich, zaleca się ostrożność i podawanie dorosłym skakunom ofiar o rozmiarze maksymalnie dwukrotnie większym niż ich ciała, by uniknąć ewentualnych problemów trawiennych. W przypadku małych pająków, preferowane jest karmienie skakunów pokarmem mniejszym od nich, ze względu na ich słabiej rozwinięte zdolności łowcze w porównaniu do dorosłych osobników.

Jako przysmak dla większych gatunków Salticidae można podać ćmy mola woskowego, choć skakuny mogą być karmione różnymi rodzajami owadów, z których często polują na latające w naturze. Zaleca się unikanie zbierania owadów z otoczenia z powodu potencjalnych pasożytów, które mogą zaszkodzić hodowli. Zamiast tego, lepiej korzystać z owadów karmowych z hodowli.

Karmienie małych skakunów najlepiej przeprowadzać co 1-2 dni, zaś większe okazy można dokarmiać co 4-5 dni, zależnie od wielkości odwłoka. Skakuny lubią spijać krople wody z powierzchni terrarium, dlatego ze względu na potencjalne zagrożenie utonięcia małych gatunków, zaleca się tworzenie drobnej mgiełki za pomocą atomizera lub spryskiwacza na szybach wewnątrz terrarium.

Ile kosztuje skakun?

Cena zależy od gatunku, wielkości i płci danego osobnika oraz waha się od 50 do 170 zł.

Phidippus regius – dobry gatunek na początek

Phidippus regius, powszechnie znany jako skakun królewski, to gatunek występujący we wschodniej części Ameryki Północnej. Jest to wyjątkowo duży pająk osiągający 2 cm długości ciała. W warunkach naturalnych P. regius jest najczęściej spotykany na stosunkowo otwartych obszarach, takich jak pola czy niezbyt gęste lasy. Dorosłe osobniki zazwyczaj wybierają drzewa lub ściany budynków jako tereny łowieckie. Budują niewielkie jedwabiste gniazda, w których nocują, często w liściach palmowych lub podobnych miejscach. Samice tego gatunku składają jaja pod korą drzew lub w ukrytych miejscach w konstrukcjach drewnianych, takich jak stodoły. Phidippus regius nie wymaga wysokiej wilgotności 60-70 % będzie wystarczające. Temperatura 25-30 stopni Celsjusza, wraz z dobrą wentylacją zapewni sukcesy hodowlane.

Jak rozmnożyć skakuny?

Rozmnażanie skakunów może być wyzwaniem, zwłaszcza dla początkujących terrarystów, ponieważ wymaga doświadczenia. Pająki te są małe, więc nawet niewielkie błędy związane z wilgotnością i wentylacją mogą im zaszkodzić. Wymaga to cierpliwości i regularnej kontroli pojemników z kokonami oraz młodymi pająkami, które mogą być trzymane razem w jednym terrarium do momentu osiągnięcia stadium L3.

Odróżnienie gotowości do kopulacji u samców i samic to kluczowy element. Samce wyposażone są w bulbusy na nogogłaszczkach, służące do rozmnażania. Czasami wykazują aktywność wokół samic, włącznie z wykonywaniem tanecznego ruchu i machaniem odnóżami. Samice natomiast są gotowe, gdy widoczne jest ich Epigynum, a także istotne jest, aby były niedługo po linieniu.

W hodowli można wpływać na czas rozmnażania poprzez zwiększenie natężenia światła dziennego do minimum 10 godzin i utrzymanie temperatury dziennej powyżej 25°C. Jeśli obie płcie nie wykazują zainteresowania kopulacją, można dodać więcej samców do samic, co często zwiększa szanse na udaną kopulację.

Przed kopulacją zaleca się dokarmianie partnerów, szczególnie samic, aby uniknąć przypadków, w których głodne samice mogą zjeść samce. Po kopulacji, samica może stworzyć 3-5 kokonów z jednego dopuszczenia. Zapewnienie odpowiedniej wilgotności to najistotniejszy element, potrzebne jest częste zraszanie poprzez tworzenie mgiełki na ściankach pojemnika, aby malutkie pajączki mogły pić wodę.