Ziemiórki, choć zaliczają się do rodziny muchówek, odróżniają się od muszek owocówek, które są powszechnie spotykane głównie latem. Choć opisano już ponad 1700 gatunków, rodzina ta pozostaje słabo zbadana. Szacunki wskazują, że na całym świecie może istnieć nawet około 20 000 gatunków, z czego ponad 600 można spotkać w Europie. Te, które najczęściej spotykamy w mieszkaniach, to bardzo malutkie owady. Są czarne lub szare, ich ciało jest podłużne i smukłe (czasem można zaobserwować malutki żółty odwłok). Zazwyczaj osiągają wielkość od 2 do 4 mm.
Ziemiórki zasiedlają ogromne bogactwo siedlisk. Można je spotkać zarówno w górach, na wysokościach powyżej 4000 metrów, jak i na obszarach pustynnych. Większość preferuje jednak środowiska wilgotne i ciepłe. Takie właśnie warunki panują w naszych terrariach tropikalnych i mogą przyczynić się do wystąpienia dość uciążliwej plagi.
Cykl życiowy ziemiórki trwa około trzy-cztery tygodnie, z czego postać dorosła to tylko około 7-10 dni (długość cyklu jest uzależniona od temperatury powietrza, w 24oC trwa trzy tyg.).
Ziemiórki zaraz po przepoczwarzeniu rozpoczynają gody i składają jajeczka jeszcze tego samego dnia.
Po 4-6 dniach od złożenia jaj wykluwają się larwy. Osiągają około 6-7 mm długości, są beznogie, mają białe, ale przezroczyste ciało o szklistym połysku oraz ciemną głowę. Są często mylone z nicieniami. To one stanowią zagrożenie dla naszych roślinnych przyjaciół i wystroju terrarium.
Ziemiórki najchętniej mieszkają w kwiatach doniczkowych i wilgotnych terrariach, a ich larwy żerują w ziemi i wszędzie tam, gdzie występuje rozkładająca się materia organiczna. Mogą powodować różne choroby – od żółknięcia liści, po całkowite obumarcie rośliny. Choć ich larwy są wyjątkowo szkodliwe dla roślin. Najchętniej żywią roślinami młodymi (o niezdrewniałych pędach). Niestety mogą przenosić kilka chorobotwórczych grzybów.
W okresie zimowym, w naszych domach tworzą się idealne warunki sprzyjające ich rozwojowi, ponieważ często utrzymuje się ciepło i wilgotność, co sprzyja rozmnażaniu się tych niewielkich owadów. Zazwyczaj po przeniesieniu roślin ze sklepu, tarasu lub balkonu do domu, pojawienie się tych szkodników jest tylko kwestią czasu.
Czy ziemiórki są szkodliwe?
Ziemiórki, same z siebie, nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla zwierząt hodowlanych i ludzi. Mogą nawet pełnić funkcję źródła pokarmu dla mniejszych drapieżników. Ich szkodliwość objawia się w inny sposób. Larwy ziemiórek są w stanie rozwijać się w doniczkach z kwiatami w naszym mieszkaniu, jak i żerując na korzeniach okazów, będących wystrojem terrarium. Ziemiórki żerują też na resztkach pokarmu. Podczas gdy w pewien sposób pełnią one rolę dodatkowej "służby oczyszczania", równocześnie stanowią konkurencję dla bardziej pożytecznych gatunków. Ważnym aspektem jest również to, że te owady mogą działać jako wektory groźnych pasożytów, chorób zarówno zwierząt, jak i roślin, zwłaszcza nicieni z rodzin Steinernematidae i Heterorhabditidae, które atakują stawonogi.Jak uniknąć ziemiórek?
Aby zminimalizować ryzyko pojawienia się chociaż jednej muszki w terrarium lub w naszym domu, warto zadbać o przestrzeganie kilku zasad podczas pielęgnacji roślin i zbiorników.- Nigdy nie przelewaj podłoża i nie pozwól, by w zbiornikach hodowlanych stała woda. To idealne warunki do żerowania larw ziemiórek.
- Całkowite przesuszenie podłoża może również wyrządzić szkody. W przypadku braku możliwości odżywiania się składnikami z wilgotnej gleby, larwy szybko przeniosą swoją uwagę na młode i soczyste pędy roślin, chociaż większość z nich może nie przetrwać w niesprzyjającym środowisku.
Jak pozbyć się ziemiórek?
Ziemiórki są dość problematyczne w likwidacji. Są niezwykle płodne i niektóre z Cecidomyiidae mają zdolność do partenogenezy. Skutecznym sposobem na pozbycie się ziemiórek jest wykorzystanie przesuszenia podłoża, ponieważ ich larwy są szczególnie wrażliwe na niewłaściwe warunki. Tygodniowa susza zabija większość z nich. Aby pozbyć się ziemiórek z terrarium, nie należy stosować żadnych preparatów chemicznych! Trzeba skupić się tylko na metodach naturalnych i przyjaznych dla naszych podopiecznych. Z mojego doświadczenia wynika, że najskuteczniejsze będą:
1. Profilaktyka:
3. Kupno roślin owadożernych – rosiczka, tłustosz, dzbanecznik skutecznie zwabią dorosłe owady, które przyklejają się do listków lub topią w płynie trawiennym. Chociaż tutaj zalecam ostrożność – ponieważ zazwyczaj mają swoje naturalne środowisko na trzęsawiskach, bagnach i wymagają stałego podłoża o dużej wilgotności, które zapewnia również warunki idealne dla rozwoju larw.
4. Zakup roztoczy drapieżnych Stratiolaelaps scimitus/Hypoaspis miles. Jedna lub parę saszetek z roztoczami (w zależności od wielkości i problemu i hodowli)… skutecznie rozprawią się z jajami, larwami oraz poczwarkami ziemiórek. Jednak zaburzą również równowagę w zbiornikach bioaktywnych polując m.in. na skoczogonki.
1. Profilaktyka:
- okazjonalne podsuszanie zbiorników hodowlanych, doniczek,
- zakup podłoża ze sprawdzonego źródła np. sklep terrarystyczny Lesmantes,
- przesadzanie nowo zakupionych roślin, aby uniknąć potencjalnej inwazji tych niewielkich szkodników,
- dezynfekcja nowych roślin w kąpieli z wody, mydła oraz naparu z czosnku,
- posypanie podłoża w doniczkach cynamonem.
3. Kupno roślin owadożernych – rosiczka, tłustosz, dzbanecznik skutecznie zwabią dorosłe owady, które przyklejają się do listków lub topią w płynie trawiennym. Chociaż tutaj zalecam ostrożność – ponieważ zazwyczaj mają swoje naturalne środowisko na trzęsawiskach, bagnach i wymagają stałego podłoża o dużej wilgotności, które zapewnia również warunki idealne dla rozwoju larw.
4. Zakup roztoczy drapieżnych Stratiolaelaps scimitus/Hypoaspis miles. Jedna lub parę saszetek z roztoczami (w zależności od wielkości i problemu i hodowli)… skutecznie rozprawią się z jajami, larwami oraz poczwarkami ziemiórek. Jednak zaburzą również równowagę w zbiornikach bioaktywnych polując m.in. na skoczogonki.
Roztocza w terrarium – czym są i jak się ich pozbyć?